Cách phân biệt Etanol và Glixerol – “Bí kíp” cho học sinh THPT

Chào các em học sinh thân yêu! Thầy Tuấn lại có dịp gặp lại các em trên hành trình khám phá thế giới hóa học đầy kỳ thú rồi đây. Hôm nay, thầy sẽ cùng các em “giải mã” một bài toán phân biệt chất thường gặp trong chương trình Hóa học lớp 11 – đó là cách phân biệt Etanol và Glixerol.

Hai hợp chất hữu cơ này tuy có một số tính chất hóa học tương tự nhau nhưng chỉ cần tinh ý một chút, ta hoàn toàn có thể phân biệt được chúng. Nào, hãy cùng thầy Tuấn tìm hiểu nhé!

Etanol và Glixerol là gì?

Trước khi đi vào chi tiết cách phân biệt, thầy trò mình cùng ôn lại một chút về hai hợp chất hữu cơ này nhé.

Etanol (C₂H₅OH) là một ancol no, đơn chức, mạch hở, còn được biết đến với tên gọi quen thuộc là rượu etylic. Etanol là chất lỏng, không màu, dễ bay hơi, tan vô hạn trong nước và là thành phần chính tạo nên đồ uống có cồn.

Glixerol (C₃H₅(OH)₃) là một ancol no, đa chức (ba chức), mạch hở, có tên gọi khác là Glycerin hay Glyxerin. Glixerol là chất lỏng sánh, có vị ngọt, không màu, tan tốt trong nước.

Các phương pháp phân biệt Etanol và Glixerol

Vậy làm thế nào để phân biệt hai chất lỏng Etanol và Glixerol? Các em hãy tham khảo một số phương pháp dưới đây nhé!

1. Phân biệt Etanol và Glixerol bằng phương pháp hóa học

a. Sử dụng Cu(OH)₂:

• Với Etanol: Do Etanol là ancol đơn chức nên không có khả năng phản ứng với Cu(OH)₂ ở điều kiện thường.
• Với Glixerol: Glixerol là ancol đa chức có các nhóm -OH liền kề nên phản ứng được với Cu(OH)₂ tạo dung dịch phức màu xanh lam trong suốt.

Phương trình phản ứng của Glixerol với Cu(OH)₂:

2C₃H₅(OH)₃ + Cu(OH)₂ → [C₃H₅(OH)₂O]₂Cu + 2H₂O

b. Sử dụng Na kim loại

• Cả Etanol và Glixerol đều phản ứng với Na kim loại giải phóng khí H₂.

Phương trình phản ứng:

C₂H₅OH + Na → C₂H₅ONa + 1/2 H₂

C₃H₅(OH)₃ + 3Na → C₃H₅(ONa)₃ + 3/2 H₂

Tuy nhiên, dựa vào tốc độ phản ứng, ta có thể phân biệt được hai chất này. Do ảnh hưởng của liên kết Hidro, Glixerol phản ứng với Na chậm hơn so với Etanol.

Lưu ý: Khi sử dụng phương pháp này cần hết sức cẩn thận do Na dễ bị oxi hóa trong không khí và phản ứng mãnh liệt với nước.

2. Phân biệt Etanol và Glixerol bằng phương pháp vật lý

Ngoài phương pháp hóa học, ta có thể phân biệt Etanol và Glixerol thông qua độ nhớt.

Glixerol có độ nhớt lớn hơn so với Etanol, do đó khi lắc nhẹ hai ống nghiệm chứa hai chất lỏng này, ta sẽ quan sát thấy Glixerol chảy chậm hơn trên thành ống nghiệm so với Etanol.

Ứng dụng của Etanol và Glixerol

1. Etanol

Etanol là một hợp chất hữu cơ có vai trò quan trọng trong đời sống và sản xuất:

• Sản xuất đồ uống có cồn: Bia, rượu,…
• Nguyên liệu công nghiệp: Etanol được sử dụng làm dung môi trong sản xuất dược phẩm, mỹ phẩm, nước hoa,…
• Nhiên liệu sinh học: Etanol có thể được sử dụng làm nhiên liệu cho động cơ đốt trong.

2. Glixerol

Tương tự như Etanol, Glixerol cũng được ứng dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất:

• Sản xuất mỹ phẩm: Glixerol có tính hút ẩm tốt nên được sử dụng nhiều trong các loại kem dưỡng da, kem chống nắng, son môi,…
• Công nghiệp thực phẩm: Glixerol là chất phụ gia tạo độ ngọt, giữ ẩm cho thực phẩm, đồ uống.
• Sản xuất thuốc nổ: Glixerol là nguyên liệu để sản xuất thuốc nổ nitroglycerin.

Kết luận

Như vậy, thầy đã hướng dẫn xong cho các em cách phân biệt Etanol và Glixerol. Hai chất này tuy có cấu tạo và một số tính chất hóa học tương tự nhau nhưng ta hoàn toàn có thể phân biệt được chúng thông qua một số phương pháp đơn giản. Các em hãy nhớ ôn tập kỹ bài học để không còn nhầm lẫn hai chất này nữa nhé!

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, các em hãy để lại bình luận phía dưới, thầy Tuấn sẽ giải đáp giúp các em. Đừng quên chia sẻ bài viết này đến bạn bè để cùng học tập hiệu quả nhé!